İnsanların yıllardır en çok dikkatini çeken ve çözüldükçe daha yeni boyutlarla karşı karşıya bırakan rüya görmek ve yorumlamak bilim ve din’in araştırmaları arasındadır. Rüyalar için her kültürün farklı yorumlamaları vardır. Bu konularda bir çok araştırmalar yapılmıştır. Fakat hala bir kesin kanıya varılamadığı için halen bu konu canlılığını korumaktadır. Metafizikçiler, psikologlar, ruhsal liderler vb bir çok uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar sonucunda rüyalar gruplandırılmıştır. Kontrol edilebilen veya açık rüya gibi rüya türleri de bunların bir çeşididir. Aslında birçok kişinin rüya gördüğü sırada rüyada olduğunun farkına varması ve rüyasını kontrol edebilmesi olarak açıklanmaktadır.
İnsanın kendine bazı telkinler yaparak rüya gördüğü sırada uyanmasını sağlaması mümkündür ve bunun için geliştirilmiş bazı telkinler de vardır. Bu tekniklerden bir insanın gün içerisinde kendine belirli aralıklarla ‘şu anda rüyada mıyım?’ diye sormasıdır. Kontrol edilebilen rüya görebilmenin bir diğer yolu olan hatırlatma yöntemi ise kişinin bir objeyi veya belirli bir nesneyi seçip o obje veya nesneyi her gördüğünde yine ‘şu anda rüyada mıyım?’ sorusunu sormasıdır. Bu soruyu düzenli aralıklarla veya seçilen nesneyi her gördüğünde soran kişi için bu olay alışkanlık haline gelmekte, bir nevi beyne kayıt olmaktadır. Bu teknikler başarılı olduğunda insan rüyadayken rüyada olduğunun farkına varmakta rüyasını isteği doğrultusunda şekillendirmesi mümkün olabilmektedir.
Yatağın başucunda küçük bir defter bulundurup rüya gördüğünüz gecelerde gördüklerinizi bu deftere not etmek, her gece yatmadan önce bu defteri açıp görülmesi arzu edilen rüyaya dair resimler çizip yazılar yazmak da kontrol edilebilen rüya görebilmeyi sağlayacağı söylenen yöntemler arasındadır. Kişinin kendini uyumaya hazır hissettiği zaman bulunduğu odanın ışıklarını kapatıp sessizliği sağlaması ve rüyasında görmek istediği resimleri hatırlaması; bunları gözünde canlandıramıyor ise aldığı notları yeniden okuyup resimlere tekrar bakması da bu tekniğin gerekleri arasındadır. Kişi görmek istediği rüyayı bütün ayrıntılarıyla hayal etmeli ve bu düşüncelerle uyumalıdır.
Birçok insanın yılda 1-2 kere açık rüya gördüğü söylenmektedir. Fakat alıştırmalar yaparak bunu ayda 1 veya haftada 1 kere ve hatta daha da sıklıkla yaşayabilen kişiler de vardır. Rüyalarla ilgili bir çalışmanın sonuçlarına göre kontrol edilebilir rüya; yani uyku ile uyanıklık hali arasında kişinin rüya gördüğünün bilincinde olması hali sırasındaki beyin aktivasyonuyla şizofreni gibi psikotik süreçlerdeki beyin aktivasyonu arasında benzerlik bulunmaktadır. Araştırmaya göre açık rüya aşamasında beyinde gerçekleşen bir tür kopma haliyle bazı zihinsel süreçlerdeki bilinç kaybı arasında bir ilişki söz konusudur. Bu yeni bulguların rüya terapisi alanında, örneğin geceleri kabus gören kişilerin bilinçli bir şekilde uyandırılmada kullanılabileceği düşünülmektedir.
